Η Λανθάνουσα Ιδεολογία των Παράλληλων Μονόλογων

Η Λανθάνουσα Ιδεολογία των… Παράλληλων Μονόλογων.

“and now… for something completely different” (Monty Python)

Η ιδεολογία, όπως ξέρουμε, δεν είναι απαραίτητα αυτό που νομίζουν ότι πιστεύουν (ή ότι εφαρμόζουν) οι εκάστοτε θιασώτες της. Εντελώς διαφορετική μπορεί να είναι η ιδεολογία που μεταδίδουν ή εφαρμόζουν κάποιοι στην πράξη [έστω σε λανθάνουσα μορφή ή μη-συνειδητή]… και εντελώς διαφορετική μπορεί να είναι η επίσημα δεδηλωμένη (και ως ταμπέλα) ιδεολογία που ασπάζονται.

Έτσι λοιπόν, πρόσφατα, μέσα σε μία κλειστή λίστα (google-group), η οποία είναι συνήθως… ασυνήθιστα σιωπηλή (με σύντομες αναλαμπές σοβαρών κειμένων και άρθρων που ταράσσουν τη νεκρική σιωπή ευελπιστώντας -προφανώς- να “ανεβάσουν το επίπεδο”)… προσπάθησα να εκφράσω δύο σημαντικές διαπιστώσεις:

[1]
Ο βασικός λανθάνων ή κρυφός στόχος πάρα πολλών αριστερών (και “αριστερών”) θεωρητικών (και μη-) κειμένων είναι να ορίσουν το σύνολο της (εξωτερικής) κοινωνικής πραγματικότητας μέσα από λέξεις, ολοένα πιο υψιπετείς, άκρως γενικευτικές και αυτο-αναφορικές αφαιρέσεις. Γι’ αυτό άλλωστε και… δεν διαβάζονται εύκολα από “κοινούς θνητούς”. Χωρίς την δέουσα “προϋπηρεσία” μέσα σε μία ιδιότυπη καρικατούρα ενός Glass Bead Game -(tm)Herman Hesse, αποτελούμενη από παράλληλους μονόλογους, μέσα στη “χώρα των παράλληλων μονόλογων” (όπως είπε για την Ελλάδα ο Σεφέρης), χωρίς να μετέχει κανείς  στο συναγωνισμό για να βρεθεί ο πιο περιεκτικός εικονικός (επαν)ορισμός της Ολότητας (άνευ διαλόγου), ή ποιος την έχει πιο μεγάλη (την εκάστοτε εννοιολογική αφαίρεση) δεν μπορεί κανείς να παίξει σωστά το Γλωσσικό Παιγνίδι, αυτής της “ξύλινης” θεωρητικολογίας. Γλωσσικό Παιγνίδι είναι, αλλά με την ψυχολογία του Control Freak, όπως λένε στα αγγλικά εν διαδικτύω. Δυστυχώς, όμως, όσοι παίζουν τέτοια γλωσσικά παιγνίδια (ανέφικτων) “ιδιωτικών γλωσσών” (με την έννοια του Βίτγκενστάϊν) αδυνατούν συνήθως να καταλάβουν ότι ο κύριος στόχος τους, εκείνο που ποθούν τόσο διακαώς, είναι δυστυχέστατα εκ φύσεως ανέφικτος, διότι η πραγματικότητα η ίδια δεν χωράει μέσα στις λέξεις τους. Ο κόσμος περιέχει τις αφαιρέσεις οι οποίες (μάταια και ψευδο-διαλεκτικά) επιδιώκουν να τον συμπεριλάβουν, να τον εξηγήσουν ολοκληρωτικά σαν να ήταν (ο εξωτερικός κόσμος) υποσύνολό τους. Αυτή η ιδιότυπη ψυχολογία του Ελέγχου της πραγματικότητας μέσα από αυτο-αναφορικές νοηματικές αφαιρέσεις είναι μια αντιστροφή του μέσα με το έξω, όπως ακριβώς και η θρησκεία (κατά τον Φόιερμπαχ). Αυτό που μερικοί εκλαμβάνουν ως “πραγματικότητα” είναι η εσωτερική… κοσμάρα τους, γυρισμένη ανάποδα (παραφράζοντας τη ρήση του Γκαίτε “what humans honour as God is their own inmost nature turned inside-out”). Σαν συνέπεια, αυταπατώνται εξίσου οικτρά με τον κολυμβητή που δεν ξέρει κολύμπι και νομίζει ότι ελέγχει τη θάλασσα, οπότε… πνίγεται.

[2]
Για τους παράλληλους μονόλογους, φταίει σε μεγάλο βαθμό και ο εθισμός (συνήθως για μακρά περίοδο πολλών ετών) στις Οργανώσεις Μελών του ΣΥΡΙΖΑ ή παρόμοιες ομάδες (Πολιτικές Επιτροπές της ΛΑ.Ε. κλπ), όπου ισχύει -αυτομάτως- ένας αυστηρός χρονικός περιορισμός τοποθετήσεων που δεν μπορούν να ξεπερνούν ελάχιστα λεπτά της ώρας η κάθε μία, με πολύ ελάχιστο χρόνο για ερωτήσεις και καθόλου χρόνο για διάλογο, σε κάθε συνεδρίαση. Αυτή η αντικειμενική δυσκολία ανάπτυξης διαλόγου οδηγεί στην ατροφία της ίδιας της ικανότητας για πραγματικό και ειλικρινή διάλογο (όπως αυτός που ενίοτε κατορθώνεται στο διαδίκτυο). Επιπλέον, οι παράλληλοι μονόλογοι μετατρέπονται σε τρόπο σκέψης και δράσης που ενισχύει ακόμη περισσότερο (σε άλλο επίπεδο) την τάση Ελέγχου της Πραγματικότητας μέσω υψιπετών αφαιρέσεων. Ετσι, το [1] (προηγουμένως) ενισχύεται ακόμη περισσότερο (ακόμη και γραπτώς) με αποτέλεσμα… να μην είναι ούτε καν επιθυμητός ο πραγματικά διαλεκτικός διάλογος, όπως ακριβώς καθίσταται ανεπιθύμητη και η ίδια η… πραγματικότητα, η οποία αντικαθίσταται από μία προσομοίωσή της, από τις προσπάθειες ελέγχου (της) μέσω υψιπετών ψευδο-διαλεκτικών αφαιρέσεων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Οι παράλληλοι μονόλογοι μετατρέπονται έτσι σε ιδεολογία. Η προσομοίωση (simulacrum) του κόσμου μέσα από αυτο-αναφορικές αφαιρέσεις ενισχύεται μέσα από αυτούς, αλλά και τους προκαλεί. Μόνο όταν ο νους αντιληφθεί την Υπερφόρτωση Πληροφορίας σαν φυσικό ποσοτικό όριο της αντίληψης, αλλά και τον διάλογο ως απαραίτητη απελευθέρωση από την εγγενή (σχεδόν νηπιακή) τάση Ελέγχου του Κόσμου ως Υποσύνολο του Νου, μπορεί να αλλάξει κάτι σ’ αυτό το περίεργο “αριστερό” αδιέξοδο…

Γιώργος Στάθης (προγραμματιστής Τεχνητής Νοημοσύνης) 10/11/2016.

---

(πηγή εικόνων: Pat Kinsella)